ZABAWY Z NIEMOWLĘTAMI OD 3 DO 6 MIESIĄCA

I ZABAWY ROZWIJAJĄCE UMIEJĘTNOŚCI FIZYCZNE

Pełzanie – ułóż dziecko na brzuszku na podłodze, na dywanie lub na kocyku (tak, aby nie było ślisko). Połóż przed nim jego ulubioną zabawkę. Naciśnij dłońmi na stopy niemowlęcia, tak aby Maleństwo mogło odbić się od ciebie i przesunąć kilka centymetrów do przodu. Pochwal dziecko, gdy uda mu się zdobyć zabawkę.

Dzwoneczki – ubierz dziecku skarpetki z grzechotkami, bądź przyczep do nóżek małe dzwoneczki. Ułóż dziecko na plecach i podnieś najpierw jedną, a później drugą nóżkę delikatnie w kierunku twarzy i zanuć: „Dzyń, dzyń, dzyń, lewa nóżka”.

Co to za dzidziuś w lusterku? – stań z dzieckiem przed lustrem i pytaj: Co to za dzidziuś? Gdzie jest nóżka dzidziusia? – pomachaj nóżką i dodaj „Witaj nóżko”. Podobnie postępuj z innymi częściami ciała.

Nosek w nosek - podnieś dziecko do góry i powiedz "nosek z nosek" i opuść dziecko dotykając jego noskiem swojego. Gdy delikatnie dotykamy dziecko, czuje się ono bezpieczne i kochane, dzięki czemu wzrasta jego poczucie pewności siebie i staje się samodzielne.

Obracamy się – połóż dziecko na brzuchu na płaskim, miękkim podłożu. Weź do ręki misia i „podskakuj nim” wokół dziecka. Możesz w tym czasie recytować wierszyk lub śpiewać na melodię "Mało nas do pieczenia chleba":

Mały miś, mały miś,
Skacze dookoła.
Czy małego misia tego
Dzidziuś dojrzeć zdoła?

Panie Janie powitanie - zaśpiewaj
dziecku piosenkę z pokazywaniem:

Panie/Pani (wstaw imię dziecka),
Panie/Pani (wstaw imię dziecka i zakryj mu oczy),
Rano wstań, rano wstań (odsłoń oczy),
Wszystkie dzwony biją (klaszcz rękami Maleństwa),
Wszystkie dzwony biją,
Bim, bam, bom, (poruszaj nóżkami dziecka)
Bim, bam, bom.

Motorówka - połóż dziecko na plecach i poruszaj jego nóżkami w tyłi w przód , najpierw powoli, a potem szybciej, recytując wierszyk:
Motorówka, motorówka,
Płynie tak powoli,
teraz dodajemy gazu,
nikt nas nie dogoni!

 

II ZABAWY ROZWIJAJĄCE UMIEJĘTNOŚCI EMOCJONALNE I SPOŁECZNE

Rozmowa - gdy dziecko gaworzy, np. ba-ba, mówi przez chwilę i robi pauzę czekając na twoją odpowiedź. Odpowiedz naśladując go lub mówiąc kilka słów i zrób pauzę. W ten sposób uczy się sztuki prowadzenia rozmowy.

Gaworzenie - niemowlęta często zaczynają gaworzyć od głosek p, b, m. Śpiewaj na znane melodie sylaby, np. pa, pa, pa, ma, ma, ma, ba, ba, ba.

Dzień dobry i do widzenia - wchodząc do pokoju mów dzień dobry uśmiechając się do dziecka, wychodząc powiedz do widzenia i pomachaj ręką. Powtórz kilka razy tę zabawę. Dzięki niej dziecko nauczy się znaczenia tych wyrazów.

Puk, puk - dotykaj delikatnie poszczególnych części ciała dziecka, mówiąc: Puk, puk w kolanko, puk, puk w rękę. Następnie chwyć rączkę dziecka, aby ono mogło "popukać" w różne częsci twojego ciała.

Raz, dwa, trzy cztery i w prawo - weź dziecko na ręce i maszeruj razem z nim po mieszkaniu w rytm: Raz, dwa, trzy, cztery i w lewo. Możesz również kroczyć do melodii lub tanczyć z dzieckiem na rękach.

Zwiedzam świat - noś dziecko na rękach, pokazuj mu różne przedmioty, opisuj je, tłumacz do czego służą.


II ZABAWY ROZWIJAJĄCE UMIĘJĘTNOŚĆ MYŚLENIA I ROZUMOWANIA

Razem gotujemy - kiedy gotujesz, bądź pieczesz, posadź Malca w foteliku lub na krzesełku (jeśli już siedzi) i opowidaj mu, co robisz. Pokazuj różne przedmioty, których używasz i opowiadaj do czego służą, np. miska, sitko, łyżka.

A ku ku - zabawa ta ćwiczy pamięć dziecka. Połóż zabawkę przed dzieckiem. Następnie zasłoń ją apaszką. Jeśli dziecko będzie próbowało ściągnąć ją, tzn., że pamięta, gdzie jest zabawka, jeśli nie, odkryj zabawkę i powiedz: A ku ku! Powtórz zabawę kilkakrotnie.

Fruwające piórka – połóż się obok dziecka na plecach i powoli opuszczaj kolorowe piórko. Obserwujcie jak spada w dół. To relaksujące ćwiczenie wymaga jednocześnie skupienia uwagi.

Teatrzyk paluszkowy – narysuj na opuszkach palców buzie. Złóż dłoń w pięść, a następnie otwórz, mówiąc: Otwarte, zamknięte. Następnie wyciągaj po kolei każdy palec i mów: Cześć. Dziecko może cię naśladować otwierając i zamykając piąstkę. Możesz też narysować buźkę po wewnętrznej stornie rękawiczki - Twoja pacynka może mówić, śpiewać, opowiadać bajki i tańczyć.

Poczuj dźwięk - ułóż paluszki dziecka na swoich wargach i wydawaj rózne dźwięki, np. samogłoski, sylaby. Gdy dziecko poczuje wibracje wydawane w trakcie trwania dźwięku, wzrośnie jego zainteresownaie mową.

Od lewej do prawej - głaskaj dziecko zaczynajac od lewej strony, np. najpierw lewa ręka, prawa ręka, lewa noga itd., w tym czasie mów do niego czule. Dzięki tej zabawie dziecko będzie rozumiało w przyszłości ideę czytania od lewej do prawej.

Jedzie pociąg z daleka - recytuj wierszyk i przesuwaj palcami po rączce dziecka i w górę i w dół. Następnie powtórz zabawę na drugiej rączce:
Jedzie pociąg z daleka,
na nikogo nie czeka.
Konduktorze łaskawy,
zawieź nas do Warszawy!
Tut, tut, tut!
"Teatralna" mowa kształtuje sferę emocjonalną dziecka, a ta zkolei pobudza mózg do produkcji związków chemicznych wspomagających zapamiętywanie.

Twarde i miękkie – delikatnie potrzyj dziecko po rączce maskotką i powiedz: Miękkie. Zaczekaj na reakcję Maleństwa. Następnie zrób to samo z grzechotką i powiedz: Twarde. Następnie podaj dziecku oba przedmioty, aby samodzielnie je obejrzało.

Dotykowe książki - stwórz książeczkę ze starych materiałów o różnej fakturze, np. sztruks, satyna, aksamit. Pozwól dziecku bawić się nią i brać ją do ust.

ZABAWY Z NIEMOWLĘTAMI OD 1 DO 3 MIESIĄCA

Kiedy na świat przyszła moja córeczka miałam wrażenie, że stale ją tylko karmię, przewijam i usypiam. I rzeczywiście tak z początku było. Jednak każdego dnia rosła i coraz więcej ją interesowało, dlatego postanowiłam zorganizować jej czas w "mądry" sposób, tak aby zabawę połączyć razem z nauką, czyli z jej rozwojem. Oczywiście zabawa ta nie trwała cały dzień, tylko wtedy gdy Maleństwo było wyspane, wypoczęte i nie było zajęte "własnymi sprawami";) Proponowane przeze mnie zabawy podzieliłam ze względu na wiek, a także umiejętności, które ćwiczą. Zabawy, gry i ćwiczenia pochodzą z następujących książek, które gorąco polecam:

• Jackie Silberg, Zabawy z niemowlakami na każdy dzień. 365 gier i zabaw dla dzieci w wieku 0-12 miesięcy, Warszawa 2010,
• Jackie Silberg, Gry i zabawy z niemowlakami, Warszawa,
• Jagoda Cieszyńska, Marta Korendo, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia, Kraków 2008.

Zabawy te podzieliłam na trzy kategorie, jednak wiele z nich ćwiczy kilka funkcji na raz, np. ćwiczenia słuchowe przyczyniają się również do rozwoju mowy, itd.

I ZABAWY ROZWIJAJĄCE UMIEJĘTNOŚCI FIZYCZNE

Widzę Cię - połóż się na plecach, kładąc sobie dziecko na brzuchu. Wołaj do dziecka po imieniu, a gdy podniesie główkę i popatrzy na Ciebie, powiedz: Widzę Cię i pochwal dziecko. Podobnie bawcie się na kocyku, pokazuj Maleństwu różne kolorowe zabawki i zachęcaj do podnoszenia główki. Pochwal go, gdy to mu się uda.

Poznaję świat - połóż dziecko na brzuchu, pod klatkę piersiową podłóż mu kocyk lub małą poduszkę. Przed nim ułóż ciekawe zabawki. W ten sposób dziecko będzie miało większą motywację do ćwiczenia w podnoszeniu główki.

Rymowanki - recytuj dziecku rymowanki, trzymając jego rączki, łącząc je i oddalając od siebie:
Kosi, kosi łapci,
jedziemy do babci,
a od babci do dziadzia
po gruszeczki i jabłka.

lub

Kipi kasza, kipi groch,
lepsza kasza niż ten groch,
bo po grochu brzuszek boli,
a po kaszy się zagoi.
Przy słowie "groch" pogłaskaj dziecko po nosku.

Rowerek - połóż dziecko na plecach i przesuwaj jego nóżki, jakby jechało na rowerku. Nigdy nie rób tego na siłę, jeśli czujesz opór, spróbuj innej zabawy. Do ćwiczenia można dołączyć wierszyk bądź piosenkę, np.

Był sobie rowerek,

jechał na spacerek,

a na nim ....(imię dziecka)

tra la la la.

Lisek - połóż dziecko na plecach i weź w dłonie jego stópki, poruszaj nimi w przód i w tył i recytuj wierszyk:

Chodzi lisek koło drogi

i zmęczyły mu się nogi.

Chodzi lisek koło dróżki,

całuję wszystkie paluszki. (pocałuj kolejno wszystkie palce u nóg dziecka)

II ZABAWY ROZWIJAJĄCE UMIEJĘTNOŚCI EMOCJONALNE I SPOŁECZNE

Porozmawiaj ze mną - gdy dużo mówimy do dziecka, w jego mózgu tworzą się połączenia neuronów. Połączenia te w ośrodku słuchu tworzą podstawy do pierwszych słów. Mów do swojego Maleństwa, tłumacz mu co robisz, np. Teraz mamusia zmienia pieluszkę, a teraz się wykąpiemy. W trakcie tych wypowiedzi zamilknij od czasu do czasu, aby dziecko mogło odpowiedzieć ci w swoim języku, kiwaj wtedy głową i uśmiechaj się do niego.
 

Kołysanki - dziecko najbardziej na świecie lubi słuchać głosu mamy. Tul je w ramionach, bądź głaskaj po główce gdy leży w łóżeczku i śpiewaj ulubione kołysanki. Staraj się codziennie powtarzać ten sam rytuał.

Pokaż mi swoją buzię - pozwól dziecku dotykać swojej twarzy, nazywaj części ciała, których dotyka. Wymawiaj samogłoski i przybliż dłoń dziecka do ust, a wzrośnie jego zainteresowanie mową.

Śmieszne miny - gdy dziecko wpatruje się w twoją twarz wykonuj rózne miny, np. wystaw język, zamrugaj oczami, uśmiechnij się i zrób dzióbek. Sprawdź, czy Maleństwo cię naśladuje. Zabawa ta uczy samoświadomosci.

Okulary - gdy dziecko patrzy na ciebie, zakładaj i zdejmuj okulary przeciwsłoneczne.

Turli turli - gdy dziecko leży na plecach lub brzuszku, przeturlaj po jego ciele miękką szmacianą piłeczkę, najpierw z góry na dół, a później ruchem okrężnym.

Kizi mizi - głaskaj dziecko delikatnie materiałami i zabawkami o różnych fakturach, np. piórkiem, pluszową maskotką, sztruksowym materiałem, itp.

Chucham i dmucham - chuchaj na dziecko delikatnym powietrzem przez słomkę na poszczególne części ciała i mów: Chucham na rękę, chucham na kolano. Dzięki tej zabawie dziecko zacznie się uczyć nazw części ciała.

Ręce do machania - wyrecytuj wierszyk całując i dotykając poszczególne części ciała:
Ręce do machania,
nogi do skakania,
palce do liczenia,
a zęby do mycia.
Głowa do kiwania,
uszy do słuchania,
oczy do mrugania,
usta do śpiewania.

Zmianimy pieluszkę - w trakcie zmiany pieluszki zaśpiewaj dziecku na melodię "Kolorowe kredki":
Zmienimy pieluszkę,
żeby była sucha,
żeby była sucha,
raz, dwa, trzy...

III ZABAWY ROZWIJAJĄCE UMIEJĘTNOŚĆ MYŚLENIA I ROZUMOWANIA

Biało - czarne - narysuj na białych kartkach A4 czarnym flamastrem figury geometryczne, szachownicę, spiralę, buzię. Powoli przesuwaj kartkę w różnych kierunkach, aby dziecko mogło się im przyglądać. Karton musi być oddalony od dziecka o około 15 cm.

Korale - przed karmieniem załóż na szyję kolorowe korale, naszyjnik lub apaszkę. Lekko poruszaj nimi, dziecko będzie zainteresowane i zacznie uczyć się odróżniania kolorów.

Do góry i w dół - kiedy zauważysz, że twoje dziecko skupi się na zabawce, przesuwaj ją powoli w prawo i w lewo, a następnie w górę i w dół. W trakcie przesuwania, opowiadaj: Patrz na misia, w górę, w dół, stop.

Cienie - w ciemnym pokoju zaświeć latarkę oświetlając jakiś przedmiot, śpiewaj piosenkę, poruszając w rytm latarką. Gdy dziecko podrośnie twórz cienie za pomocą rąk.

Potrząsanie grzechotką - powoli przesuwaj grzechotkę potrząsając nią z prawej do lewej, aby dziecko mogło podążąć za nią wzrokiem. Zwróć uwagę, czy twoje dziecko zatrzymało się, gdy grzechotka znalazła się przed nim. To ćwiczenie rozwija połączenia pomiędzy prawą a lewą półkulą. Dzieje się tak, gdy dziecko skupia wzrok na czymś, co jest centralnie przed nim.

Rytmiczne wierszyki - siedząc koło łóżeczka, czytaj Maleństwu rytmiczne wierszyki (zawsze dwa te same), np. Brzechwy, Tuwima.

Zabawa w powtarzanie - powtarzaj ciąg różnych samogłosek, A-U-E-O-I, a następnie ciągi sylab: BA-BA-BA, GE-GE-GE, DA-DA-DA, BU-BU-BU.

Sroczka - powiedz wierszyk dotykając rączki dziecka: Tu sroczka kaszkę warzyła (masuj wewnętrzną część dłoni dziecka)
Temu dała na spodeczek (przytrzymaj i pocałuj kciuk),Temu dała kubeczek (przytrzymaj i pocałuj palec wskazujący)
Temu dała na łyżeczkę (przytrzymaj i pocałuj palec środkowy),
Temu dała miseczkę (przytrzymaj i pocałuj palec serdeczny),
A temu najmniejszemu nic nie dała
Tylko fruuu! Poleciała! (przytrzymaj i pocałuj mały paluszek, a potem pokaż jak odlatuje sroczka).
Na koniec pocałuj dziecko w rączkę.

Sięganie po zabawkę - połóż dziecko na plecach, nad jego klatką piersiową potrzymaj kolorową zabawkę. Prawdopodobnie dziecko chwyci ją obiema rączkami.

Ach, jak tu pachnie - dziecko przed ukończeniem trzeciego miesiąca może rozpoznawać znajome zapachy. Daj powąchać dziecku różne zapachy, np. banana, wanilii. Zwróć uwagę, jak niemowlę reaguje na te próby, czy uśmiecha się, czy odwraca główkę.

Piosenki i wierszyki - codziennie śpiewaj dziecku piosenki lub recytuj wierszyki, tak aby mogło widzieć twoją twarz. Przykładowe piosenki: Pieski małe dwa, Zuzia, lalka nieduża, Kundel bury.